Шаруалардан қабылданған қант қызылшасын өңдеу аяқтала салысымен, биылғы жылдың 8 қаңтарында басталған жаңғырту жұмыстары Ақсу қант зауытында әлі де жалғасып жатыр. Биылғы жылы жаңғыртудың бірінші кезеңінде зауытта технологиялық құрал-жабдықтар жаңартылады. Атап айтқанда жаңа центрифугалар, вакуумдық аппараттар, фильтрлер және басқа да қажетті жабдықтар қойылады. Жалпы 3 жылға белгіленген кәсіпорынды жаңғырту жұмысына 12 млрд. теңге инвестиция бағытталмақ.
Ол бірнеше кезең бойынша жүзеге асырылады. Мамандардың айтуынша, зауыт алдағы екі-үш жылда толық қуатына көшетін болады. Ол кезде қант шығаратын мекеме жылына 350 мың тонна өнім өндертін болады. Өткен жылдың қазан айында іске қосылған зауытта 67 797 тонна қант қызылшасы өңделіп, 4 мың тонна қант алынған. Қазір мекеменің қоймасында 500 тоннадай қант бар. Бұл жерде 50 келілік бір қап құмшекердің бағасы 8 мың теңге тұрады.
Ақсу қант зауытының өндірістік қуаты 12 мың тоннаны құрайды. Өткен жылы қазан айында іске қосылған зауытта осы маусымда 67 797 тонна қант қызылшасы өңделіп, 4 мың тонна қант алынған.
Ақсу қант зауытының директоры Мұрат Төлегеновтің айтуынша, биыл жаңғыртудың бірінші кезеңінен кейін 140 мың тонна тәтті түбір өңдеуге мүмкіндік тумақ. Зауытта жомды сығып, қаптайтын технологиялық желінің орнатылып, іске қосылатыны осы жылдың басты жаңалығы болмақ.
- Біз жомды сығып, қаптайтын италияндық құрал-жабдық сатып алып жатырмыз. Егер бұрын жом 4 айдан артық сақталмайтын болса, аталмыш технологиялық желіні сатып алғаннан кейін бұл пайдалы мал азығы бір жылға дейін сақталынады. Қазір Ақсу, Сарқан, Алакөл аудандарында біздің дайын өнімдерімізді сатып алуға ниет білдіріп отырған сүт тауарлы фермалар, шаруа қожалықтары бар. Тауар өткізу нарығын одан әрі кеңейту де ойымызда. Сонымен қатар зауытта биылғы жылы салмағы 25 пен 50 келілік қанттарды қаптайтын 3 заманауи желі іске қосылады. Сондай-ақ құрал-жабдықтарды жаңғырту мен жаңасын орнату жұмыстары да жүріп жатыр. Атап айтқанда 5 центрифуга, вакуумдық аппарат, фильтрлер, шырындар жиынтығы және т.б. Оларға басқарудың автоматты жүйесін енгіземіз, бұл зауыттың барлық жұмыстары туралы ақпараттарды компьютер экранына жолдап отыруға, адами факторды болдырмауға мүмкіндік жасайды, - деді М. Төлегенов.
Келесі жылы атқарылатын екінші кезеңде жылу электр орталығы жаңғыртылып, оған 4 жаңа қазандық пен турбина орнатылмақ. Сол сияқты бу генераторлары да ауыстырылады. Жалпы зауытқа ресейлік, украиндық, шведтік, италияндық, германиялық құрал-жабдықтар да қойылмақ.
М. Төлегеновтің айтуынша, қазір зауытта 190 адам еңбек етеді, көктемгі-жазғы маусымда 250-280 адам, ал маусымына 600 адам жұмыс істейді.
«Ақсу қант зауыты 10 жыл тоқтап тұрды. Бір жылда бәрін жаңалау мүмкін емес. Бұл зауыттың өзінде 60 шақырым құбыр жүйесі, 60 шақырым кабель бар. Былтыр ауқымды бөлігін айырбастадық, биыл бұл істі жалғастырып жатырмыз», - деді Алматы облысы әкімінің орынбасары Серікжан Бескемпіров.
Облыстың қант қызылшасын өсіруді бұдан әрі дамыту жоспарларын айта келе облыс әкімінің орынбасары Серікжан Бескемпіров өңірдің көктемгі егіске дайын екенін атап өтті.
– Қант қызылшасының француздық және неміс тұқымы сатып алынып, олар қазір сараптамадан өткізілуде. 1 сәуірден бастап бұл тұқымдар шаруаларға беріле бастайды. Сол сияқты биылғы жылы солярка жеңілдікпен беріледі. Оған облыс бойынша 6 оператор белгіленіп, жұмыс істейді. Барлық ауыл шаруашылығы техникалары дайын. Биылғы жылы өңірде қант қызылшасының алқабын 12 мың гектарға жеткізуді жоспарлап отырмыз. Ақсу қант зауытының бұдан кейінгі жұмысына келетін болсақ, биылғы жылы қыркүйекте қант қызылшасын қабылдауды бастап, жаңғырту жұмыстары аяқталатын қазан айынан өңдеу ісіне кіріседі, - деді С. Бескемпіров.
Қант қызылшасын өсіру қайта қолға алынған Жетісу өңірінде биыл 11 мың гектарға тәтті түбір егу жоспарланған. Өңір басшылығының сөзінше, шаруалар үшін өнімділігі жоғары тұқым мен жеңілдетілген жанармай дайын тұр. Мәселен, биыл солярканың 1 литрі 146 теңгеден берілмек. Ал нарықта оның бағасы - 160 теңге.
Атап өтсек, өткен жылы Алматы облысында қант қызылшасының алқабы 9,2 мың га, ал қант қызылшасының жалпы өнім жиынтығы 334 мың тонна болды, Көксу және Ақсу қант зауыттары 31 мың тонна қант шығарды.
